Waarom scheurt een ondervloer (cement of beton) en daardoor ook de tegelvloer? Stichting Bouw Research geeft u hier uitgebreide technische informatie over. De praktijk wijst uit dat rechtlijnige scheuren in harde vloerafwerkingen, die ontstaan boven de voegen tussen geprefabriceerde elementen, veelal worden veroorzaakt door ontwerp- en uitvoeringsfouten als gevolg van onbekendheid met de technische eigenschappen van de vloer en/of de vloerafwerking.
Ondervloeren
In de handleiding ‘Rechtlijnige scheuren in harde vloerafwerkingen op prefab betonvloeren’ gaat de Stichting Bouwresearch (SBR) in op de problematiek. Rechtlijnige scheuren in harde vloerafwerkingen, zoals natuursteen of tegels, is een schade waar consumenten en vloerenbedrijven vaak mee worden geconfronteerd.
Deze schade treedt met name bij prefab betonnen vloeren op. Deze scheuren worden voornamelijk veroorzaakt doordat in de bouwvoorbereiding te weinig aandacht wordt besteed aan de vloeropbouw en ondervloeren. Stichting Bouwresearch (www.sbr.nl) heeft een publicatie uitgegeven waarin wordt uiteengezet hoe dit soort scheuren ontstaan en vooral hoe ze moeten worden voorkomen. Rechtlijnige scheuren treden op in afwerkingen ter plaatse van voegen tussen prefab betonnen vloerelementen. Zowel de langs – als de kopvoegen boven de steun punten zijn gevoelig voor deze scheuren.
.
Deze ontstaan doordat de verbindingen tussen prefab vloerelementen onvoldoende in staat zijn, om vervormingen van de elementen ten opzichte van elkaar te voorkomen. De verbinding bestaat uit een met mortel gevulde kelkvoeg. Deze kan geen trekkrachten of momenten overbrengen. Deze krachten treden toch op waardoor de voeg scheurt. De scheuren kunnen zich doorzetten in een eventuele druklaag, een hechtende dekvloer en de vloerafwerking. De vervormingen van de elementen worden veroorzaakt door (verschillende) belastingen op de elementen, maar ook door de materiaaleigenschappen als krimp en kruip, en bewegingen in de onderliggende constructie. De kennis van deze schademechanismen is wel aanwezig bij de partijen in het bouwproces. Het leidt echter niet tot goede ontwerpen waarin de problemen niet optreden.
Kwaliteit van de ondervloer is zeer belangrijk
Bij het ontwerpen en aanbrengen van een vloerpakket zijn vele partijen betrokken. Elke partij is verantwoordelijk voor een deel van het ontwerp – en uitvoeringsproces. In de praktijk blijkt dat vaak dat er:
– Te weinig coördinatie is
– Te weinig informatie is
– Onduidelijkheid verantwoordelijkheid
Het gevolg van deze werkwijze is, dat de diverse onderdelen van het vloerpakket zonder samenhang worden uitgewerkt en de individuele partijen zich niet verantwoordelijk voelen en derhalve geen beslissingen nemen of deze voor zich uitschuiven. De gespecialiseerde aannemer wordt daardoor uiteindelijk voor een voldongen feit geplaatst. Hij moet op de gegeven detaillering een goede vloerafwerking aanbrengen (in de praktijk lukt dit vaak niet). De mogelijkheden van de gespecialiseerde aannemer zijn beperkt. Voor een goede uitvoering is een detaillering noodzakelijk die hoogte kost. Vaak is niet mogelijk door de reeds gekozen detaillering van kozijnen, trappen drempels en dergelijke. Daarnaast heeft de gespecialiseerde aannemer vaak onvoldoende inzicht in de onderliggende constructie, waardoor hij de risico’s niet kan inschatten. Zowel een zwevende dekvloer als een gewapende druklaag kosten meer hoogte dan een traditionele dekvloer. het gebruik van deze oplossingen heeft daardoor invloed op de detaillering. Om deze reden is het vaak niet mogelijk deze oplossingen alsnog toe te passen in een bestaand ontwerp. Daarom is het noodzakelijk de keuze van de vloeropbouw in een zo vroeg mogelijk stadium te bepalen. De architect in samenwerking met de opdrachtgever, is de aangewezen partij om deze keuze te maken. Hierbij, en bij de uitwerking, kan eventueel worden ondersteund door een constructeur of bouwfysicus.
Scheuren in een ondervloeren
Om scheuren in harde vloerafwerkingen op betonnen constructievloeren te voorkomen zijn twee eenvoudige methoden beschikbaar. Namelijk het aanbrengen van een goede en
voldoende gewapende druklaag of een zwevende dekvloer op de constructievloer. Naast deze twee eenvoudige oplossingen zijn specifieke situaties, zoals grote vloer velden in de utiliteitsbouw, andere oplossingen mogelijk. Deze oplossingen moeten echter voor iedere situatie afhankelijk van de eisen van de opdrachtgever opnieuw door specialisten worden ontworpen. Een druklaag is een ter plaatse gestorte betonlaag die op de prefab vloerelementen wordt aangebracht.
.
Vaak wordt een druklaag om constructieve redenen aangebracht. Een voldoende gewapende druklaag blijkt de scheuren boven de langsvoegen zodanig te beperken, dat de harde vloerafwerking niet scheurt. Voor het voorkomen van scheuren boven steunpunten en kopvoegen is de druklaag minder geschikt.
Zwevende ondervloeren
Een zwevende dekvloer wordt los gehouden van de ondergrond en de wanden met behulp van een verend materiaal. Door de verende laag kan de dekvloer in horizontale richting vrij bewegen ten opzichte van de ondergrond. Hierdoor kunnen scheuren in de constructievloer zich niet voortzetten in de vloerafwerking. Een zwevende dekvloer wordt vaak toegepast voor geluid – of thermische isolatie. Let er met extra nadruk op dat ook de zwevende dekvloer druksterk is en voldoende gewapend wordt! In veel situaties is in het ontwerpproces nog niet bekend welke vloerafwerking zal worden gekozen. Een duidelijk voorbeeld hiervan is de woningbouw. Een koper, maar ook een eventuele volgende koper, heeft de verwachting dat hij op een betonnen vloer een harde vloerafwerking kan toepassen.
Scheurvrije ondervloer
Indien bij de bouw niet al rekening is gehouden met een (eventueel) aan te brengen zwevende dekvloer of druklaag is dit later veelal niet meer mogelijk. Met als gevolg dat de bewoner moet worden teleurgesteld door de vloerenlegger omdat deze niet zonder risico op scheuren een vloer kan aanbrengen. Om deze redenen zou in de woningbouw altijd één van de twee voorgestelde oplossingen moeten worden toegepast. De volgende hieronder opgenoemde oplossingen worden in de huidige praktijk vaak toegepast maar geven geen zekerheid om scheuren te voorkomen. De vloeren afwerker kan hier ook niet verantwoordelijk voor zijn, maar kan wel proberen om doorscheuring te beperken met:
– Elastische ondervloer
– Extra gaasbewapening
– Randisolatie (indien nodig’)
– Elastische tegellijmen
– Vezel versterkte egaline
– Lichte wapeningsnetten
BRON; DeVries / Terrazzo-net
Het SBR rapport nr. 457.H.99 Rechtlijnige scheuren
in harde vloerafwerkingen op prefab betonvloeren is verkrijgbaar bij het SBR te Rotterdam, www.sbr.nl
